Il presente database, chiamato ARTIGEN, contiene i dati nominativi tratti da circa novemila contratti di apprendistato rogati a Genova tra 1451 e 1530, presenti nell’Archivio di Stato di Genova.
Tali contratti si uniformano ad un formulario che resta nella sua struttura immutato nel tempo. In ogni contratto figurano almeno tre personaggi (quasi sempre maschili), ciascuno collocato in diverso ruolo contrattuale: 1) colui che pone a bottega il garzone; 2) il maestro, capo bottega , che lo assume; 3) il futuro apprendista, adolescente di cui viene indicata l’età . Tra i testimoni quasi sempre figura un artigiano connotato dal mestiere esercitato; talvolta nell’atto compare la figura del fideiussore (garante).
Soprattutto la persona che compare nel primo ruolo, provenendo molto spesso dall’entroterra e dalla montagna ligure, si presenta ricca di connotati antropo-toponomastici: soprannomi (non sempre o non ancora nomi di famiglia trasmissibili), località o giurisdizione di provenienza, nominativo del padre, in vita o defunto.
Grazie alla ricorrenza nel periodo di ottanta anni (1451-1530) di uno stesso nominativo e/o di quello di figli o nipoti, si rende possibile la ricostruzione di percorsi professionali (carriere artigiane).
L’atto notarile è stato trascritto con la massima fedeltà possibile all’originale latino, limitando al minimo le manipolazioni (codici) proprio perché la sua schedatura non era preordinata ad una singola indagine storiografica, dunque il database doveva presentarsi aperto e flessibile a interrogazioni e a ricerche di varia natura.
Ponendo mente al fatto che l’arco temporale prescelto corrisponde grosso modo a quattro generazioni, si sono potute individuare oltre seimila dossiers, persone che compaiono più volte in date e ruolo contrattuali diversi, tipicamente il caso dell’apprendista che è riuscito nel corso degli anni a diventare maestro e ad entrare nell’Arte.
Oltre a queste seimila carriere artigiane, vanno aggiunte circa 14000 presenze singole, per un totale di ventimila: si può congetturare che in una città di 60/70000 abitanti si è attinto verosimilmente, considerando i passaggi generazionali, ad un quarto di tutta la popolazione maschile, adulta e adolescente.
Risultati: 19
NUM | ANNO | NOMI | RUOLO | MESTIERE | RESIDENZA |
---|---|---|---|---|---|
61 | 1500 | 1. Iohannes Carrega figlio di Bartholomaeus | Dante-promittente | LABORATOR LANE | Genova (R) |
2. Bartholomaeus De Varixio figlio di Iohannes | Accettante-maestro | LANERIUS | Genova (R) | ||
3. Hieronymus De Carrega figlio di Paulus | Famulus | LANERIUS | |||
4. Lazarus De Camponestaxio figlio di Iacobus | Testimone | LABORATOR LANE | Genova (R) | ||
5. Baptista De Castiliono figlio di Nicolaus | Testimone | LABORATOR LANE | Genova (R) | ||
Contratto: Stipulato il 9 gennaio 1500. Durata 6 anni. Persone presenti nel contratto 5. Notaio DE BENEDETTI. Presenti ulteriori informazioni aggiuntive riguardanti Iohannes Carrega |
NUM | ANNO | NOMI | RUOLO | MESTIERE | RESIDENZA |
---|---|---|---|---|---|
154 | 1497 | 1. Petrus De Valetari figlio di Iohannes Fratello/Sorella di Andrea De Valetari | Dante-promittente | CARZATOR | |
2. Iohannes Carrega figlio di Lazarus | Accettante-maestro | LANERIUS | Genova (R) | ||
3. Andrea De Valetari figlio di Iohannes Fratello/Sorella di Petrus De Valetari | Famulus | LANERIUS | |||
4. Pelegrus Carrega | Ospite | LANERIUS | |||
5. Bernardus De Camulio figlio di Bartholomaeus | Testimone | ACCIMATOR | Genova | ||
6. Pantaleone Carrega figlio di Dominicus | Testimone | CARZATOR | Genova | ||
Contratto: Stipulato il 20 ottobre 1497. Durata 8 anni. Persone presenti nel contratto 6. Notaio DE BENEDETTI. Presenti ulteriori informazioni aggiuntive riguardanti Petrus De Valetari, Pelegrus Carrega |
NUM | ANNO | NOMI | RUOLO | MESTIERE | RESIDENZA |
---|---|---|---|---|---|
191 | 1497 | 1. Antonius Banozus figlio di Lucas Padre/Madre di Baptista Banozo | Dante-promittente | CENSARIUS | |
2. Baptista Banozo figlio di Antonius Figlio di Antonius Banozus | Accettante-maestro | LANERIUS | Genova (R) | ||
3. Iacobus Banozi figlio di Antonius | Famulus | LANERIUS | |||
4. Pelegrus Carrega | Maestro precedente | LANERIUS | |||
5. Pelegrus Carrega | Ospite | LANERIUS | |||
6. Raphael Carrega figlio di Petrus | Testimone | LABORATOR LANE | Genova (R) | ||
7. Iohannes Carrega figlio di Antonius | Testimone | LABORATOR LANE | Genova (R) | ||
Contratto: Stipulato il 22 febbraio 1497. Valido dal 12 febbraio 1497. Durata 3 anni. Durata precedente 3 anni. Persone presenti nel contratto 7. Notaio DE BENEDETTI. Presenti ulteriori informazioni aggiuntive riguardanti Pelegrus Carrega |
NUM | ANNO | NOMI | RUOLO | MESTIERE | RESIDENZA |
---|---|---|---|---|---|
586 | 1487 | 1. Iohannes De Carrega figlio di Antonius | Dante-promittente | LABORATOR LANE | Genova (R) |
2. Dominicus De Carrega De Agne figlio di Iacobus Fratello/Sorella di Rolandus De Carrega De Agne | Accettante-maestro | LANERIUS | Genova (R) | ||
3. Rolandus De Carrega De Agne figlio di Iacobus Fratello/Sorella di Dominicus De Carrega De Agne | Famulus | LANERIUS | |||
4. Dominicus De Lagoraria figlio di Rolandus | Testimone | CARZATOR | Genova (R) | ||
5. Nicolaus De Cambialansa figlio di Thomas | Testimone | CARZATOR | Genova (R) | ||
Contratto: Stipulato il 12 novembre 1487. Durata 6 anni. Persone presenti nel contratto 5. Notaio DE BENEDETTI. |
NUM | ANNO | NOMI | RUOLO | MESTIERE | RESIDENZA |
---|---|---|---|---|---|
669 | 1487 | 1. Iacobus De Ponte figlio di Antonius Padre/Madre di Adae De Carrega | Dante-promittente | VI.SERANEXI PT.PCF (R) | |
2. Mattheus De Ponte figlio di Iohannes | Dante-promittente | VI.SERANEXI PT.PCF (R) | |||
3. Adae De Carrega figlio di Dominicus Figlio di Iacobus De Ponte | Accettante-maestro | LANERIUS | Genova (R) | ||
4. Iohannetinus De Carrega | Famulus | LANERIUS | |||
Contratto: Stipulato il 7 febbraio 1487. Durata 6 anni. Persone presenti nel contratto 4. Notaio DE BENEDETTI. |
NUM | ANNO | NOMI | RUOLO | MESTIERE | RESIDENZA |
---|---|---|---|---|---|
671 | 1487 | 1. Iohannes De Campatiis De Carrega figlio di Iacobinus Fratello/Sorella di Dominicus De Campatiis | Dante-promittente | LANERIUS | |
2. Dominicus De Campatiis figlio di Iacobinus Fratello/Sorella di Iohannes De Campatiis De Carrega | Accettante-maestro | LANERIUS | Genova (R) | ||
4. Leoninus Bocardus | Ospite | LANERIUS | Genova | ||
5. Simon De Sigestro figlio di Gaspar | Testimone | LANERIUS | Genova | ||
6. Leoninus Bocardus | Testimone | LANERIUS | Genova | ||
Contratto: Stipulato il 3 febbraio 1487. Durata 6 anni. Persone presenti nel contratto 6. Notaio DE BENEDETTI. Presenti ulteriori informazioni aggiuntive riguardanti Iohannes De Campatiis De Carrega, Leoninus Bocardus |
NUM | ANNO | NOMI | RUOLO | MESTIERE | RESIDENZA |
---|---|---|---|---|---|
781 | 1485 | 1. Vincentius Malvesus figlio di Marcus | Dante-promittente | COYRASARIUS (COYRASERIUS?) | Genova (R) |
2. Iohannes Baptista Carrega figlio di Dominicus | Accettante-maestro | LANERIUS | Genova (R) | ||
3. Cristoforus Malvesi figlio di Antoninus | Famulus | LANERIUS | |||
4. Hieronymus Bazurro | Ospite | NOTARIUS | Genova | ||
5. Iohannes Blancheto | Testimone | LANERIUS | Genova | ||
6. Hieronymus Bazurro | Testimone | NOTARIUS | Genova | ||
Contratto: Stipulato il 6 dicembre 1485. Durata 6 anni. Persone presenti nel contratto 6. Notaio DE BENEDETTI. Presenti ulteriori informazioni aggiuntive riguardanti Vincentius Malvesus, Hieronymus Bazurro |
NUM | ANNO | NOMI | RUOLO | MESTIERE | RESIDENZA |
---|---|---|---|---|---|
1399 | 1509 | 1. Augustus De Limarso De Carrega figlio di Beneditus Fratello/Sorella di Iohannes De Limarso De Carrega | Dante-promittente | ||
2. Baptista De Carrega figlio di Pelegrus | Accettante-maestro | LANERIUS | Genova (R) | ||
3. Iohannes De Limarso De Carrega figlio di Beneditus Fratello/Sorella di Augustus De Limarso De Carrega | Famulus | LANERIUS | |||
4. Simon De Pagio figlio di Panexi | Testimone | LABORATOR LANE | |||
5. Gulielmus De Valetari figlio di Guiraldus | Testimone | ACCIMATOR | |||
Contratto: Stipulato il 10 gennaio 1509. Durata 6 anni. Persone presenti nel contratto 5. Notaio DE BENEDETTI. |
NUM | ANNO | NOMI | RUOLO | MESTIERE | RESIDENZA |
---|---|---|---|---|---|
1405 | 1509 | 1. Iohannes De Campaliis De Carrega figlio di Bartholomaeus | Dante-promittente | LABORATOR LANE | |
2. Julianus De Carrega figlio di Lazarus | Accettante-maestro | LANERIUS | Genova (R) | ||
3. Bernardus De Agnerio figlio di Bartholomaeus | Famulus | LANERIUS | |||
4. Simon De Castiliono figlio di Augustus | Testimone | TINCTOR PANNORUM LANE | |||
Contratto: Stipulato il 30 gennaio 1509. Durata 6 anni. Persone presenti nel contratto 4. Notaio DE BENEDETTI. |
NUM | ANNO | NOMI | RUOLO | MESTIERE | RESIDENZA |
---|---|---|---|---|---|
1610 | 1511 | 1. Iacobus De Benissia De Castiliono figlio di Marianus | Dante-promittente | ACCIMATOR | Genova (R) |
2. Hieronymus De Celatis De Varixio figlio di Dominicus Fratello/Sorella di Dominicus De Celatis De Varixio | Accettante-maestro | CARZATOR | |||
3. Dominicus De Celatis De Varixio figlio di Dominicus Fratello/Sorella di Hieronymus De Celatis De Varixio | Famulus | CARZATOR | |||
4. Petrus Boiano figlio di Luchinus | Testimone | LABORATOR LANE | |||
5. Iohannes Baptista De Carrega figlio di Iacobus | Testimone | LABORATOR LANE | |||
Contratto: Stipulato il 17 febbraio 1511. Durata 6 anni. Persone presenti nel contratto 5. Notaio DE BENEDETTI. |
NUM | ANNO | NOMI | RUOLO | MESTIERE | RESIDENZA |
---|---|---|---|---|---|
1817 | 1513 | 1. Antonius Lagorius De Vallesturla figlio di Augustus | Dante-promittente | BARBERIUS | |
2. Stephanus De Loco figlio di Nicolaus | Accettante-maestro | LANERIUS | Genova (R) | ||
3. Petrus Pegoroti De Valsaxina figlio di Iohannes | Famulus | LANERIUS | |||
4. Iohannes De Carrega figlio di Lazarus | Testimone | LANERIUS | |||
5. Iohannes De Cigalis De Garibaldo figlio di Antonius | Testimone | LANERIUS | |||
Contratto: Stipulato il 11 agosto 1513. Durata 7 anni. Persone presenti nel contratto 5. Notaio DE BENEDETTI. |
NUM | ANNO | NOMI | RUOLO | MESTIERE | RESIDENZA |
---|---|---|---|---|---|
5415 | 1475 | 1. Obertus De Alegroto De Varenella figlio di Bertuci Padre/Madre di Bartholomaeus De Alegroto De Varenella | Dante-promittente | ||
2. Iohannes Baptista Carrega | Accettante-maestro | LANERIUS, PANCOGOLUS | |||
3. Bartholomaeus De Alegroto De Varenella figlio di Obertus Figlio di Obertus De Alegroto De Varenella | Famulus | LANERIUS | |||
4. Alegrinus De Arquata figlio di Thomas | Testimone | MACAROLIUS | |||
5. Baptista De Mortario | Testimone | SPECIARIUS | |||
Contratto: Stipulato il 10 gennaio 1475. Durata 7 anni. Persone presenti nel contratto 5. Notaio N. RAGGI. |
NUM | ANNO | NOMI | RUOLO | MESTIERE | RESIDENZA |
---|---|---|---|---|---|
6020 | 1473 | 1. Antonius De Rochataliata Padre/Madre di Baptista De Rochataliata | Dante-promittente | REVENDITOR FRUCTUM | |
2. Vincentius De Orexio | Accettante-maestro | TEXTOR PANNORUM SETE | |||
3. Baptista De Rochataliata figlio di Antonius Figlio di Antonius De Rochataliata | Famulus | TEXTOR PANNORUM SETE | |||
4. Iohannes Boiardo | Maestro precedente | TEXTOR PANNORUM SETE | |||
5. Iacobus Rondanina | Notaio | NOTARIUS | |||
6. Iohannes Baptista Carrega | Testimone | LANERIUS | |||
Contratto: Stipulato il 18 agosto 1473. Durata 3 anni e 8 mesi. Durata precedente 3 anni e 4 mesi. Persone presenti nel contratto 6. Notaio G. RONDANINA. |
NUM | ANNO | NOMI | RUOLO | MESTIERE | RESIDENZA |
---|---|---|---|---|---|
7608 | 1471 | 1. Hieronymus Cambialancia De Epineto | Dante-promittente | ||
2. Raphael Cambialancia De Epineto | Dante-promittente | ||||
3. Pasqualis Cambialancia | Accettante-maestro | TEXTOR PANNORUM SETE | |||
4. Hieronymus Cambialancia figlio di Iohannes | Famulus | TEXTOR PANNORUM SETE | |||
5. Iohannes Carrega | Testimone | NOTARIUS | |||
Contratto: Stipulato il 10 luglio 1471. Durata 7 anni. Persone presenti nel contratto 5. Notaio G. RONDANINA. |
NUM | ANNO | NOMI | RUOLO | MESTIERE | RESIDENZA |
---|---|---|---|---|---|
7775 | 1471 | 1. Dominicus De Cagnano Padre/Madre di Antonius De Cagnano | Dante-promittente | VI.BORZULI PT.RAP (R) | |
2. Hieronymus Grisse | Accettante-maestro | TEXTOR PANNORUM SETE | |||
3. Antonius De Cagnano figlio di Dominicus Figlio di Dominicus De Cagnano | Famulus | TEXTOR PANNORUM SETE | |||
4. Iohannes Baptista Carrega figlio di Dominicus | Testimone | FURNARIUS | |||
5. Franciscus De Gandria | Testimone | MAGISTER ANTELAMI | |||
Contratto: Stipulato il 18 aprile 1471. Durata 7 anni. Persone presenti nel contratto 5. Notaio G. RONDANINA. |
NUM | ANNO | NOMI | RUOLO | MESTIERE | RESIDENZA |
---|---|---|---|---|---|
7953 | 1471 | 1. Iohannes De Garibaldo Padre/Madre di Bertonus De Garibaldo | Dante-promittente | VI.ZERBI PT.CLAV (R) | |
2. Dexiroto De Caurssio De Palatio | Accettante-maestro | TEXTOR PANNORUM SETE | |||
3. Bertonus De Garibaldo figlio di Iohannes Figlio di Iohannes De Garibaldo | Famulus | TEXTOR PANNORUM SETE | |||
4. Iohannes Carrega | Testimone | NOTARIUS | |||
Contratto: Stipulato il 14 agosto 1471. Durata 7 anni. Persone presenti nel contratto 4. Notaio G. RONDANINA. |
NUM | ANNO | NOMI | RUOLO | MESTIERE | RESIDENZA |
---|---|---|---|---|---|
7954 | 1471 | 1. Bertonus De Lansono De Framura figlio di Antonius Inverso di nipote di Franciscus De Lansono | Dante-promittente | ||
2. Lucas Bitio De Recho | Accettante-maestro | TEXTOR PANNORUM SETE | |||
3. Franciscus De Lansono figlio di Iohannes Nipote di Bertonus De Lansono De Framura | Famulus | TEXTOR PANNORUM SETE | |||
4. Iohannes Carrega | Testimone | NOTARIUS | |||
Contratto: Stipulato il 14 agosto 1471. Durata 7 anni. Persone presenti nel contratto 4. Notaio G. RONDANINA. |
NUM | ANNO | NOMI | RUOLO | MESTIERE | RESIDENZA |
---|---|---|---|---|---|
8993 | 1480 | 1. Laurentius Carrega figlio di Iohannes Padre/Madre di Iohannes Carrega | Dante-promittente | VI SPA (R) | |
2. Iohannes De Gazera figlio di Antonius | Accettante-maestro | TUBETA | |||
3. Iohannes Carrega figlio di Laurentius Figlio di Laurentius Carrega | Famulus | TUBETA | |||
Contratto: Stipulato il 6 settembre 1480. Durata 8 anni. Persone presenti nel contratto 3. Notaio T. DURACINO. Presenti varianti significative riguardanti il documento nel suo complesso. |
NUM | ANNO | NOMI | RUOLO | MESTIERE | RESIDENZA |
---|---|---|---|---|---|
9239 | 1497 | 1. Ciprianus De Goano figlio di Vesoni | Dante-promittente | TEXTOR PANNORUM SETE | |
2. Baptista De Zolezio | Accettante-maestro | CALLEGARIUS | |||
3. Augustinus De Goano figlio di Iohannetus | Famulus | CALLEGARIUS | |||
4. Iohannes Barlario De Carrega | Testimone | FARINOTUS (FARENOTUS) | |||
Contratto: Stipulato il 22 febbraio 1497. Durata 7 anni. Persone presenti nel contratto 4. Notaio SERRAVALE. |